พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ หอศิลป (The National Gallery) หรือที่หลายคนคุ้นในชื่อ ‘หอศิลปเจ้าฟ้า’ ตั้งอยู่บนถนนเจ้าฟ้า ย่านพระนคร เดิมทีพื้นที่ดังกล่าวเคยเป็นตำหนักของเจ้านายฝ่ายวังหน้า ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 1 และเป็นที่มาของชื่อถนนเจ้าฟ้าในปัจจุบัน ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 5 ได้มีการรื้อถอนตำหนักเพื่อสร้างโรงกษาปณ์แห่งใหม่ชื่อ ‘โรงกษาปณ์สิทธิการ’ เพื่อใช้ผลิตเหรียญกษาปณ์ของประเทศจนถึงปี พ.ศ. 2517

ต่อมากรมศิลปากรได้ขอใช้พื้นที่ของโรงกษาปณ์เก่าเพื่อปรับเป็นหอศิลป์แห่งชาติ สำหรับจัดแสดงผลงานศิลปะของศิลปินไทยและต่างชาติ และเปิดให้เข้าชมอย่างเป็นทางการในวันที่ 8 สิงหาคม พ.ศ. 2520 จากนั้นได้เปลี่ยนชื่อจาก ‘หอศิลป์แห่งชาติ’ เป็น ‘พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ หอศิลป’ ตาม พ.ร.บ. โบราณสถานฯ และเปิดให้เข้าชมอีกครั้งในปี พ.ศ. 2521 พร้อมขยายพื้นที่จัดแสดงในปี พ.ศ. 2526 จากการมอบพื้นที่เพิ่มเติมโดยกรมธนารักษ์ ทำให้หอศิลป์สามารถรองรับกิจกรรมศิลปะและผู้เข้าชมได้หลากหลายมากขึ้น